Teknoloji odaklı gelişmeler, yenilikler hayatımızı adeta sıfırdan düzenliyor, yaşam alışkanlıklarımızı değiştiriyor, bu değişimlerin olumlu veya olumsuz sonuçları oluyor.
Teknolojik yeniliklerden kaynaklanan sebeplerle artık fiziksel hareketliliğimiz azaldı, sedanter yaşam tarzı (uyanık halde otururken veya uzanırken düşük enerji harcanan davranış tarzı) küresel bir salgın haline geldi.
Morbiditenin (hasta olma hali) ve mortalitenin (hastalık nedeniyle ölüm hızı) en önemli sebeplerinden biri fiziksel aktivite yetersizliği.
Fiziksel hareketsizlik kronik hastalıkların tetikleyicisi.
Modern yaşamı etkisi altına alan hareketsiz yaşam tarzı, bulaşıcı olmayan hastalıkların artan yüküne katkıda bulunduğu için ciddiye alınması gereken bir halk sağlığı sorunu kabul ediliyor.
Bu noktada Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından hazırlanan güncel raporu referans alalım ve somut veriler paylaşalım. DSÖ raporuna göre;
Dünya genelinde yetişkin nüfusun dörtte birinden fazlasının fiziksel aktivite seviyesi yetersiz.
Her üç kadından biri ve her dört erkekten biri sağlıklı bir yaşam sürebilmek için gereken fiziksel aktiviteyi yapmıyor.
11-17 yaş aralığındaki gençlerin yüzde 81’i yeterli düzeyde aktif değil. (çok ciddi bir oran)
Gelişmiş ülkelerde sedanter yaşam tarzı daha çok yaygın.
Dört Avrupa ülkesindeki 20 yaş ve üzeri yetişkinleri kapsayan bir araştırmaya göre sedanter kalma süresi 9 saate yakın.
Fiziksel Hareketsizliğin Sağlık Üzerine Olumsuz Etkileri
Dünya Sağlık Örgütü, haftada 150 dakika orta yoğunluklu (tempolu yürüyüş gibi) fiziksel hareketliliği yeterli görüyor, bu seviyede aktivite yapmamayı fiziksel hareketsizlik olarak adlandırıyor.
Bu noktaya dikkat!
Fiziksel hareketsizlik, dünyada erken ölümlerin önde gelen dört etkeninden biri.
Fiziksel hareketsizlik, aşırı kilo, obezite, bulaşıcı olmayan hastalıklar ve kronik durumlar için önde gelen risk faktörlerinden.
Meme ve kolon kanseri yükünün yüzde 21-25’inin, diyabetin yüzde 27’sinin, iskemit kalp hastalığının (kalp kasının beslenememesi) yüzde 30’unun başlıca nedeni hareketsizlik.
Fiziksel aktivite yetersizliğinin, yıllık sağlık hizmetlerine doğrudan maliyetinin 53,8 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.
Hareket yetersizliğinin sebep olduğu sağlık problemlerinden her yıl ortalama 4-5 milyon arası insan yaşamını yitiriyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA) raporuna göre; ülkemizde de durum pek iç açısı değil.
İnsanlar günün büyük bölümünde inaktif yani aktif değil.
Rapora göre; ülkemizdeki kadınlar ve erkekler DSÖ tarafından önerilen ve sağlıklı yaşam için gerekli olan fiziksel aktivite ve egzersiz sürelerinin çok altında hareket ediyor.
Gördüğünüz gibi tablo hiç de iç açıcı değil. Tehlike tahmin edilenden, tahmin ettiğimizden çok daha büyük. Sağlığımız çok büyük risk altında.
Burada bitirelim. Yazının buraya kadar olan birinci bölümünde bardağın boş tarafına baktık. Yarın bardağın dolu tarafına odaklanacağız.
Dizinin ikinci bölümünde görüşmek üzere.
NOT: Yazının giriş bölümündeki bilgiler Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından 2022 yılında hazırlatılan ‘Toplumda Fiziksel Aktivitenin Desteklenmesi Raporu’ndan alınmıştır.