Samsun’un Tekkeköy ilçesi Çayırçökek Mahallesi’nde bulunan yaklaşık 200 yıllık tarihi su değirmeni, günümüzde geleneksel yöntemlerle un öğütmeye devam ediyor. İlçe merkezine 25 kilometre mesafede yer alan bu tarihi yapı, Gebi Deresi’nin akışıyla hayat bulmakta ve buğday, arpa, mısır gibi tahıl ürünlerini öğüterek un elde etmektedir.
Değirmenciliği dedelerinden devralan 83 yaşındaki İsmet Çayırçökek, buğdayını veya mısırını öğütmeye gelen müşterilerden bazılarından ücret, bazılarından ise pay olarak tahıl aldığını belirtiyor. “15 yaşından beri burayla ilgileniyorum” diyen Çayırçökek, “Değirmene gelenlerin tahıl ürünlerini un yapıyorum. Hazırlayıp kendilerine teslim ediyorum. Bu değirmen yaklaşık 200 yıllık. Çocuklarım evlenip gitti, bu değirmen işini bu sene sonunda bırakacağım. Çocuklarıma söyledim ama onlar gelip yapmazlar; benden sonra bu işi yapacak kimse yok gibi” ifadelerini kullandı.
Yaz mevsiminin sıcak geçmesi nedeniyle değirmeni yaklaşık 20 gün önce çalıştırmaya başladığını söyleyen Çayırçökek, “Kuraklıktan dolayı bu yaz değirmeni döndüremedik. Yağmur yağmadığından dere çekildi, derede su kalmadı. Biraz yağmurun yağmasıyla birlikte değirmen yaklaşık 20 gündür çalışıyor” şeklinde konuştu.
Değirmenden un elde etmek için mısırını öğütmeye gelen Ersoy Aycan (58), “Topladığımız mısırları kuruttuktan sonra su değirmenine getiriyoruz. Burada öğütülen un çok iyi oluyor” dedi.
Tarihî değirmenin varlığı, hem yerel halk hem de geleneksel gıda üretimi açısından büyük bir değer taşımaktadır. Ancak bu gibi zanaatlerin sürdürülebilirliği, gelecekte ne kadar devam edeceği üzerine soru işaretleri bırakıyor.