Samsun’un Vezirköprü ilçesinde, coğrafi işaretle tescillenen yassı semaver, usta ve çırak eksikliği nedeniyle yok olma tehlikesi yaşıyor. El işçiliğiyle üretilen ve yatay tasarımıyla dikkat çeken yassı semaver, ekonomik zorluklar ve gençlerin mesleğe ilgisizliği nedeniyle tarih sahnesinden silinme riski taşıyor.
Tarihi ve Özellikleri
Bakır, bronz ve pirinç levhalardan üretilen yassı semaver, hızlı su kaynatma özelliği ve çayın lezzetini artıran kalaylı sac kullanımıyla tanınıyor. İlçedeki hemen her evde bulunan bu geleneksel semaver, 33 parçadan oluşuyor ve tamamen el işçiliğiyle üretiliyor.
25 yıllık yassı semaver ustası Sebahattin Aktaş, “Bir usta günde ancak 2-3 tane semaver yapabiliyor. Ancak bu, masrafları karşılamaya yetmiyor. Gençler el işçiliği gerektiren bu meslekte gelecek göremediği için çırak yetişmiyor” dedi.
Lezzet Sırrı Kalaylı Sac
Aktaş, yassı semaverin diğer semaverlerden farkını şu sözlerle anlattı:
“Yatay tasarımı sayesinde su daha hızlı kaynıyor ve kalaylı sac kullanımı çayın lezzetini artırıyor. Günümüzde krom ve çelik semaverler yaygın ancak bizim ürettiğimiz kalaylı sac semaverler çayın tadını benzersiz kılıyor.”
Gençlerin İlgisi Azalıyor
Semaver ustaları, geçim sıkıntısı nedeniyle mesleği bırakmak zorunda kalıyor. Aktaş, “Bir usta, masraflar ve satış fiyatı nedeniyle günlük kazancıyla geçimini sağlayamıyor. Gençler ise bu zanaatta gelecek göremiyor. Bu nedenle çırak yetişmiyor ve meslek kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya” diye konuştu.
Fiyatlar ve Üretim Süreci
Bir yassı semaverin fiyatı 750 TL. Ancak günümüzde bir usta, günde yalnızca 2-3 semaver üretebiliyor. El işçiliği ve malzeme masrafları nedeniyle kazançlar sınırlı kalıyor.