Günümüzde çocukların ekran başında geçirdiği süre giderek artıyor ve bu durum bilişsel, dil ve sosyal-duygusal gelişimleri üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor. Medical Park Bahçelievler Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Türkan Uygur Şahin, çocuklarda ekran kullanımının riskleri hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Ekran Kullanımı 4 Yaşa Değil, 4 Aya Kadar İndi!
Mobil medya cihazları artık çocukların günlük hayatının ayrılmaz bir parçası haline geldi. Dr. Şahin, çocukların düzenli medya ile etkileşime girme yaşının 1970’lerde 4 iken günümüzde 4 aya düştüğünü belirtti. Dijital cihazların eğitim ve bilgiye erişim açısından avantajlar sağladığını ancak uzun vadede çocuk sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabileceğini vurguladı.
Bilişsel Gelişim Üzerindeki Etkiler
Ekran maruziyeti, çocukların yürütücü işlevleri, sensorimotor gelişimi ve akademik başarısını olumsuz etkileyebilir. Dr. Şahin, özellikle multitasking (çoklu görev yapma alışkanlığı) olan çocukların çalışma belleği, dikkat yönetimi ve görevler arasında geçiş yapma becerilerinde zayıflama yaşadığını belirtti.
Dil Gelişimini ve Okuma Becerilerini Olumsuz Etkiliyor
Ekran karşısında uzun saatler geçirmek, çocukların kelime dağarcığını ve dil gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Arka planda sürekli televizyon sesi olması bile çocukların dil gelişimine zarar verebilir. Özellikle 5 yaş altındaki çocuklarda ekran maruziyeti, dil gelişimi ve bilişsel becerilerde zayıflamaya neden olabilir.
Şiddet İçerikli Oyunlar ve Video İçerikleri Tehlike Saçıyor
Araştırmalara göre bilgisayar kullanımı ve video oyunları, daha şiddetli depresif belirtiler ve anksiyete ile ilişkilendiriliyor. Ayrıca, şiddet içeren içeriklere erken yaşta sürekli maruz kalan çocuklarda antisosyal davranışlar, saldırganlık ve duygusal tepkisellik gibi sorunlar gözlemlenebiliyor.
Ekran süresiyle ilişkili risklerden bazıları şunlar:
✔ Sosyal başa çıkma becerilerinde azalma
✔ Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gelişme riski
✔ Madde bağımlılığına benzeyen bağımlılık davranışlarının ortaya çıkması
Ebeveynler Ne Yapmalı?
Amerikan Pediatri Akademisi'nin önerileri:
📌 18 aydan küçük bebeklerin ekranla temas etmemesi gerekiyor.
📌 2 yaşından itibaren, ebeveyn eşliğinde eğitici içeriklerden faydalanılabilir.
📌 3-5 yaş arası çocukların saatlerce ekran başında tutulmaması önemli.
📌 Yemek yerken telefon ve tablet kullanılmamalı, aksi takdirde yeme bozuklukları gelişebilir.
