Ramazan ayı, İslam dünyasında manevi derinliğin, yardımlaşmanın ve paylaşmanın arttığı bir dönemdir. Oruç, sadece aç ve susuz kalmaktan ibaret değildir, aynı zamanda nefsi terbiye etme ve sabrı geliştirme ibadetidir. Ancak oruçla ilgili bazı konular hakkında kafa karışıklığı yaşanabilir. İşte Diyanet İşleri Başkanlığı’nın açıklamalarına göre en çok merak edilen 10 soru ve yanıtları.
1 - Aşı olmak veya iğne yaptırmak orucu bozar mı?
Oruç, yemek, içmek ve cinsel ilişki gibi fiillerle bozulur. Gıda içermeyen ve keyif verici özellik taşımayan enjeksiyonlar orucu bozmaz. Bu nedenle aşı olmak orucu bozmaz.
Gıda ve vitamin içeren iğneler, ağızdan alınan aşılar veya damardan verilen serum ve kan takviyeleri ise besleyici oldukları için orucu bozar. Bu tür işlemler yaptıran kişilerin oruçlarını kaza etmeleri gerekir.
2 - Oruçluyken kan vermek ve vücuda kan almak orucu bozar mı?
Oruçlu iken kan vermek orucu bozmaz. Ancak kan alan kişi beslenme amacıyla kan aldığı için orucu bozulur ve daha sonra kaza etmesi gerekir.
3 - Kusmak orucu bozar mı?
Kendi isteği dışında gelişen kusma orucu bozmaz. Mideden ağıza gelen ve tekrar mideye dönen şeyler de oruca zarar vermez.
Ancak kişinin kendi isteğiyle ağız dolusu kusması durumunda oruç bozulur ve kaza edilmesi gerekir. Kendi isteğiyle kusan bir kişi orucunun bozulduğunu düşünerek yemek ve içmeye devam ederse orucu tamamen bozulur ve kazası gerekir.
4 - Oruç kasten bozulursa ne olur?
Ramazan ayında mazereti olmadan bilerek orucu bozmak büyük bir günahtır. Peygamber Efendimiz, bu durumda kefaret gerektiğini belirtmiştir.
Oruç kefareti olarak 60 gün ara vermeden oruç tutulması gerekir. Buna gücü yetmeyen kişi, 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün doyurmalıdır. Bunun yanı sıra, bozulan orucun kaza edilmesi ve tövbe edilmesi gerekir.
5 - Ramazanda yolculuğa çıkan kişi orucunu bozarsa ne yapmalı?
Ramazan ayında en az 90 kilometrelik bir mesafeye yolculuk yapacak olan kişi, gece oruca niyet etmeyebilir. Ancak oruca başladıktan sonra yolculuğa çıkarsa ve herhangi bir zorlayıcı sebep olmadan orucunu bozarsa, bozduğu günün kazasını tutması gerekir.
Sefer halinde oruç tutmak zorunlu değildir ancak başlanmış bir ibadet tamamlanmalıdır.
6 - Oruç tutabilecek durumda olan biri fidye vererek borcundan kurtulabilir mi?
Oruç fidyesi, oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlılar ve iyileşme ümidi olmayan hastalar için geçerlidir.
Sağlıklı bir kişi fidye vererek oruç borcundan kurtulamaz. Mazeretsiz oruç tutmayan kişilerin, tutmadıkları günleri kaza etmeleri ve tövbe istiğfar etmeleri gerekir.
7 - Doktor oruç tutmamayı önerirse ne yapılmalı?
Uzman bir doktor, oruç tutmanın sağlık açısından sakıncalı olacağını belirtirse, kişi ramazan ayında oruç tutmayabilir. Eğer hastalık geçici ise iyileştikten sonra tutmadığı oruçları kaza etmelidir.
Hastalığın kalıcı olması durumunda, oruç borcu fidye verilerek karşılanabilir.
8 - Kadınlar adet ve lohusalık dönemlerinde oruç tutabilir mi?
Adet ve lohusalık döneminde olan kadınların oruç tutması haramdır ve bu durumda tutulan oruç geçerli olmaz. Bu nedenle kadınlar bu dönemlerde oruç tutmaz ve sonrasında bu günlerin kazasını yaparlar.
Namaz kılınmadığı gibi kaza edilmez, ancak oruç daha sonra tamamlanmalıdır.
9 - Uçakla seyahat eden kişi iftarını neye göre yapar?
Seyahat eden kişiler imsak ve iftar vakitlerini, o an bulundukları konuma göre belirlemelidir. Uçak yolculuğu sırasında, uçak yetkililerinin verdiği vakit bilgisi dikkate alınabilir. Eğer böyle bir bilgi yoksa, uçağın o an geçtiği bölgedeki iftar saati dikkate alınmalıdır.
Kıtalararası hızlı uçuşlarda, imsak ile iftar arasındaki süre aşırı derecede kısalabilir veya uzayabilir. Bu gibi durumlarda kişi orucunu kazaya bırakabilir. Ancak oruca başlamış ise, oruç tuttuğu yerin akşam vaktine göre iftar etmelidir.
10 - Oruç fidyesi nasıl ödenir?
Oruç fidyesinin tutarı fitre miktarı kadar olup, ihtiyaç sahiplerine verilir.
Fidye, ramazan ayının başında, ortasında veya sonunda verilebilir. Kişi dilerse fidyeyi tek bir fakire toplu olarak verebilir ya da farklı kişilere dağıtabilir.
Fidye verecek maddi gücü olmayan kişiler, Allah’tan bağışlanma dilemelidir.
Oruç ibadeti, bedeni ve ruhu arındıran önemli bir ibadettir. Ancak bazı durumlarda orucun bozulup bozulmadığı konusunda kafa karışıklıkları yaşanabilir. Aşı olmak, kan vermek gibi bazı durumlar orucu bozmazken, besleyici sıvılar almak, kasten oruç bozmak gibi durumlar ciddi sonuçlar doğurur.
Yolculuk, hastalık ve diğer özel durumlarda oruçla ilgili alternatif çözümler mevcuttur. Bu yazıda en sık sorulan 10 soruya verilen yanıtlarla, oruç ibadetiyle ilgili akıllardaki sorulara açıklık getirilmeye çalışılmıştır.
