Harvard mezunu hekim ve tıbbi antropolog Gideon Lasco, Türkiye’de kediler ve insanlar arasındaki eşsiz bağın kökenlerini incelediği bir makale kaleme aldı. ZME Science’ta yayımlanan yazısında Lasco, kedilerin Osmanlı’dan günümüze uzanan hikayesini, İslamiyet’teki yerini ve onların bağımsız ruhlarının insanlarla kurduğu özel ilişkiyi ele aldı.
Kedilerin Türkiye’deki Yeri ve Önemi
Türkiye’de, kediler sokaklarda rahatça dolaşıyor ve halk tarafından sevgiyle karşılanıyor. Lasco, "Kediler yalnızca sokaklarda değil, restoranlarda, otellerde ve hatta camilerde bile sıcak bir kabul görüyor" diyerek, kedilerin toplumsal yaşamdaki yerini vurguladı. İstanbul’daki bir imamın, camiye kedilerin girişine izin vererek onlara güvenli bir alan sunduğunu belirtti.
İslamiyet ve Kedilere Duyulan Sevgi
Lasco, Hz. Muhammed’in kedilere olan sevgisine dair anlatıların, Türkiye’deki kedilere duyulan şefkatin kökenlerinden biri olduğunu ifade etti. İslamiyet, kedilere sevgi ve merhametle yaklaşılmasını teşvik eden hikayelerle bu bağı güçlendirdi.
Osmanlı’dan Günümüze Kedi Sevgisi
Osmanlı döneminde kedilerin, özellikle kemirgenlerle mücadelede vazgeçilmez bir yere sahip olduğu biliniyor. Lasco, tarihçi Ekrem Buğra Ekinci’nin araştırmalarına atıfta bulunarak Osmanlı’da kedi hastaneleri ve bahçelerinin bulunduğunu belirtti. İstanbul’da sokak kedilerinin halk tarafından beslendiği ve korunduğu da tarihsel kayıtlarda yer alıyor.
Depremler ve Kediler: Derin Bağın Örnekleri
Lasco, 2023 Maraş ve Hatay depremlerinde Türk halkının enkaz altındaki kedileri kurtarmak için gösterdiği çabayı örneklerle anlattı. Kedilerin kurtarıcılarına olan sessiz minnettarlığı, insan ve hayvan arasındaki bağın ne kadar derin olduğunu gösterdi.
Kedilerin Kültürel Önemi
Lasco, tarih boyunca kedilere olan yaklaşımın her toplumda farklı olduğunu vurguladı. Orta Çağ Avrupa’sında kedilerin şeytanla ilişkilendirilmesi, salgın hastalıkların yayılmasına neden olurken, Türkiye’de kedilere duyulan saygı, onları toplumun vazgeçilmez bir parçası haline getirdi.
Lasco, Türkiye’den ayrılmasına rağmen sokak kedileriyle kurduğu bağın ve yaşadığı deneyimlerin hafızasında derin bir iz bıraktığını belirterek, "Bu yazıyı Doğubayazıt’ta, iki kedinin çevremde dolaştığı bir kafede yazdım" dedi.
