Günümüzde boşanma süreçleri evliliklerden daha sık yaşanmakta ve bu süreçte en önemli konulardan biri de çocukların velayeti.
Devletimiz nüfus artışının yavaşladığını vurgularken, ekonomik zorluklar ve gelecek kaygısı çiftleri çocuk sahibi olma konusunda bir kez daha düşünmeye itmektedir.
Boşanma sürecinde ise müşterek çocuğun velayeti taraflar arasında ciddi bir anlaşmazlık konusu olabilmektedir.
Bu yazımızda boşanma davalarında çocuğun velayetinin hangi kriterlere göre belirlendiğini açıklayacağız.
Velayet Kararında Hakimin Takdir Yetkisi
Boşanma davalarında hakim, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak geniş bir takdir yetkisine sahiptir. Çoğu zaman taraflar, yaşadıkları öfke ve çatışma nedeniyle çocuğun menfaatini göz ardı ederek velayeti bir koz olarak kullanabilmektedirler.
Bu nedenle, velayet kararı verilirken çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimi en önemli faktörler arasındadır.
Velayet Hakkı Kimlere Aittir?
Evlilik süresince: Reşit olmayan çocukların velayeti anne ve babaya aittir. Yasal bir sebep olmadıkça bu hak anne ve babadan alınamaz.
Eşler evliyken ancak ayrı yaşıyorsa: Hakim, talep üzerine çocuğun geçici velayetini eşlerden birine verebilir.
Eşlerden biri vefat ettiğinde: Velayet, hayatta kalan eşe verilir.
Boşanma sonrası: Hakim, çocuğun üstün yararını gözeterek velayeti anne veya babadan birine verir.
Velayet Kararında Dikkate Alınan Kriterler
Hakim, çocuğun velayeti hakkında karar verirken şu hususları değerlendirir:
Çocuğun yaşı ve gelişim durumu (fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimi),
Çocuğun ebeveynleriyle olan duygusal bağı,
Anne ve babanın ekonomik durumu ve eğitim seviyesi,
Ebeveynlerin sosyal çevresi ve yaşam tarzının çocuğun gelişimine etkisi,
Çocuğun eğitim ve bakım ihtiyaçlarını hangi ebeveynin daha iyi karşılayabileceği.
Hakim, gerektiğinde psikolog, pedagog, psikiyatrist gibi uzmanlardan görüş alarak karar verebilir.
Velayet Kararında Yaş Faktörü
Genellikle:
0-12 yaş arasındaki çocukların velayeti anneye verilir. Ancak annenin yaşam tarzı çocuğun üstün yararına aykırıysa veya anne velayeti kendi isteğiyle babaya devretmek isterse velayet babaya geçebilir.
Daha büyük yaştaki çocuklar için ekonomik durum ve eğitim imkanları daha ön planda değerlendirilir.
Boşanma Olmadan Velayet Davası Açılabilir mi?
Evet, boşanma davası açılmadan da çocuğun velayeti için "velayetin tedbiren düzenlenmesi davası" açılabilir.
Bu durumda:
Ayrı yaşayan eş, çocuğun geçici velayetini talep edebilir.
Hakim, diğer ebeveynle çocuğun görüşmesine ilişkin düzenlemeler yapabilir.
Özetleyecek olursak;
Velayet konusu, çocuğun geleceği açısından büyük önem taşıyan hassas bir konudur. Boşanma veya velayet davalarında uzman bir avukattan destek almak, sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından büyük fayda sağlayacaktır.
